Heilige Willibrordus

Wil­li­brord van Utrecht werd in het jaar 658 in het Engelse ko­nink­rijk Northumbrië geboren. Volgens de overleve­ring heette Wil­li­brords moe­der Menna. Vaders naam staat vast: Wilgils († 690; feest 30 januari).

Wil­li­brord werd reeds op vier-jarige leef­tijd door zijn vader als oblaat aan het naburige klooster Ripon toe­ver­trouwd. Meestal gebeurde dat pas, als het kind zeven jaar was. Vader trad bij die gelegen­heid zelf in als monnik. Reden, waarom men wen ver­on­der­stelt dat moe­der intussen gestorven was. Op dat moment was Wilfrid († 710; feest 24 april) daar abt.

Toen Wil­li­brord twin­tig jaar gewor­den was, verhuisde hij naar klooster Rathmelsigi in Ierland om daar onder abt Egbert († 729; feest 24 april) zijn oplei­ding te voltooien. Deze abt wist velen van zijn on­der­da­nen en­thou­siast te maken voor de over­zeese missies.

Zo landde Wil­li­brord in een boot met twaalf gezellen in 690 op de kust van West-Friesland, het te­gen­woor­dige Holland. Volgens de overleve­ring was dat aan de mon­ding van Oude Rijn bij Katwijk. Geschied­kun­digen menen te­gen­woor­dig dat het nog een stuk zui­de­lijker was: op de Grevelingen. Vanaf dat moment begon er een rusteloos leven in dienst van de verbrei­ding van het evan­ge­lie. Uitvals­plaatsen waren Utrecht, Antwerpen en Ech­ter­nach. In Antwerpen kreeg Wil­li­brord reeds na enkele jaren van de Frank Rohingus een kerkje aan­ge­bo­den. In 695 ging hij naar Rome, waar hij door paus Sergius I († 701; feest 9 sep­tem­ber) tot bis­schop werd gewijd, waarbij hij de naam Clemens aannam.

Met behulp van Sint Irmina van Oehren († ca 708; feest 3 januari) stichtte hij in 698 de abdij van Ech­ter­nach en vele andere kerken en kloosters. Pippijn II van Herstal († 714) gaf hem de moge­lijk­heid om in Utrecht het St-Maartens­kloos­ter en de St-Salvator­kerk te bouwen.
Wil­li­brord voelde zich verant­woor­de­lijk voor het behoud van de goede klooster­lijke geest in zijn stich­tingen. Hij visi­teerde zijn kloosters herhaal­de­lijk.

Toen Pippijn in 714 stierf, moest Wil­li­brordus tij­de­lijk naar Ech­ter­nach uitwijken, ge­dwon­gen door de opstan­dige Fries Radboud. Redbad verwoestte de pas gebouwde kerkjes en vernie­tigde het werk dat tot dan toe met veel moeite tot stand was gebracht. Hij begon het evan­ge­lie te ver­kon­di­gen in het Frankische land. In deze periode moeten we waar­schijn­lijk de verhalen plaatsen die ver­tellen over Wil­li­brordus' werk­zaam­he­den in het Zeeuwse en het Brabantse.

Wil­li­brord zou op het eiland Walcheren ver­schil­lende kerkjes hebben gesticht. Hij bracht ze onder in het bezit van Utrecht of van de abdij te Ech­ter­nach. Drie eeuwen later probeerde graaf Robrecht de Fries van Vlaan­de­ren († 1093) die be­zit­tin­gen aan zich te trekken. De eilan­ders zou­den hem hebben verjaagd; en de toen­ma­lige abt van Ech­ter­nach, Thiofrid († 1110) zou de zaak met de paus in orde hebben gebracht.

Zijn missie naar Dene­mar­ken en Helgoland liep op een misluk­king uit. Intussen zag hij door toedoen van de Friese vorst Redbad, die hij niet tot het Chris­ten­dom had weten te bekeren, zijn levens­werk vernie­tigd wor­den: kerken en kloostertjes wer­den geplun­derd, pries­ters gedood. Nu trok hij zich terug in de zui­de­lijke streken van ons land. Pas toen hier Redbad ver­slagen was door de Frankische vorst Karel Martel († 714), begon hij in de Friese gebie­den aan de wederop­bouw van het chris­ten­dom. Hij was toen al op gevor­derde leef­tijd.

De laatste jaren van zijn leven bracht Wil­li­brord vooral door in zijn geliefde klooster te Ech­ter­nach. Daar stierf hij te Ech­ter­nach, 80 jaar oud, vol­ko­men uitge­put en opgebrand in de dienst van het evan­ge­lie.

Patroon­hei­lige

Wil­li­brordus is patroon van het Groothertogdom Lu­xem­burg en van de plaats Ech­ter­nach. In de Wil­li­brordus­basi­liek te Ech­ter­nach is zijn leven uitge­beeld op een der­tien ramen in de linker en rechter zijbeuk. Hij is patroon van de Neder­landse kerk­pro­vin­cie (sinds 1939), van het bisdom Haar­lem en het aarts­bis­dom Utrecht; van de Neder­landse plaatsen Oss, Deurne, Sint-Willebrord en Vlaar­dingen.

Bovendien is hij patroon van de bakkers (Nijmegen), van bier- en wijn­handelaren, caféhou­ders en her­bergiers (van­wege de bronnen en de vele wijn­won­deren); van toneelspelers en dansers (van­wege de spring­pro­ces­sie te Ech­ter­nach); en van de arbei­ders. Daar­naast is hij patroon van de Sint-Wil­li­brord­ver­eni­ging.

Zijn voor­spraak wordt inge­roe­pen bij epilepsie en aanverwante ziekten. Hiermee schijnt de beroemde spring­pro­ces­sie samen te hangen, die elk jaar op zijn feest te Ech­ter­nach door duizen­den pelgrims wordt mee­ge­maakt.

In de 13^e eeuw werd de omge­ving van Trier waar ook Ech­ter­nach onder valt, door een epidemie van Sint-Vitus­dans getroffen. Men begon pelgrimages naar Wil­li­brordus’ graf te or­ga­ni­se­ren en riep zijn hulp in. De ziekte week. Sindsdien houdt men de her­in­ne­ring aan dit won­der in ere met de ‘spring­pro­ces­sie’: drie stappen voor­waarts. twee achter­waarts, wiegend op de voorvoet.

(ontleend aan www.heiligen.net)